Inmiddels weet ik best een paar dingen over jou en je tijd. Dat vind ik bijzonder, zeker als ik de tastbare getuigen daarvan zie. Het proberen te reconstrueren van jouw tijd brengt mij, naast een voortdurende stroom nieuwe vragen, vaak in de verleiding om overeenkomsten te zoeken met mijn tijd. Ik wil je daarover vertellen, dat lijkt me wel zo eerlijk nu ik al zoveel van jou weet, tot aan je privé beslommeringen toe. En ja, ik zou ook heel graag af en toe een vraag aan je stellen, mag dat? Hoe dan ook, ik schrijf je. Mij staan vele manieren tot communiceren tot mijn beschikking maar schrijven, corresponderen, is wat jij deed en dus wend ik mij tot je in deze vorm.
Misschien is het goed je allereerst te vertellen dat Nederland nog steeds bestaat. Er is een hoop veranderd hoor, dat wel, maar veel ook niet. We zijn toch nog een keer ingelijfd door Frankrijk maar hebben ons daarvan los weten te maken en zijn sindsdien een soevereine staat. Het land wordt nog steeds vanuit het Binnenhof in Den Haag bestuurd en de Oranjes zijn tot op de dag van vandaag de voornaamste familie van Nederland. Geen zorg, hoewel ‘we’ goed voor ze zorgen met koninklijke poespas zoals paleizen en protocollen en ze nog wel een formele politieke functie hebben is de macht en zeggenschap die ze hebben nihil. Ik denk dat jij goed zou kunnen leven met de huidige staatsinrichting. Inmiddels telt ons land door herverdeling en inpoldering 12 in plaats van 7 provinciën en zijn de Zuidelijke Nederlanden voor zichzelf begonnen, dat noemen we nu België. Frankrijk is nog steeds....tja, Frankrijk. Weliswaar heet de leider daar nu geen koning of keizer meer, Versailles is er nog en de Fransman is nog net zo trots en/of arrogant als in jouw dagen. Het enige verschil is dat wij Frankrijk nu wel leuk vinden. Spanje is er ook nog, een stuk minder prominent wel hoor. En Engeland...nou ja, daar moeten we het later nog maar eens over hebben.
Stel hè, Johan. Stel dat je een tijdmachine zou (uit)vinden, in jouw tijd. En je zou per ongeluk of expres in mijn tijd belanden. Wat zou je vinden van mijn tijd? Van de politiek, de mensen, de welvaart, de wereld, elektriciteit, het gebrek aan rangen en standen, de wetenschap, het eten, de medische kennis, de positie van de vrouw, onze rechtspraak, God? Zou je terstond teruggaan om je dochters te halen om ze hier hun kansen te laten benutten, Wendela om haar hier de medische zorg te kunnen bieden die ze nodig had om samen met jou oud te worden (ervan uitgaande dat je maatregelen zou treffen om zelf ook wat ouder te worden)? Of zou je te druk zijn met het kennisnemen van de wiskundige vooruitgang die geboekt is in al die jaren? Zou je eerst alles willen weten over jouw eigen geschiedenis en of de daders van de moord op jou en je broer gestraft zijn? Ik moet er persoonlijk niet aan denken je te moeten vertellen dat dat laatste niet het geval is. Zeker is dat je je snel aan zou passen, je had een scherpe geest. Het zou je wel wat moeite kosten en zeker de nodige frustratie opleveren maar je zou het kunnen. Waar zou je passen in mijn tijd? Op het Binnenhof? Of op de universiteit? In de top van defensie? Of zou je een geslepen diplomaat zijn? Hoog bij het Europees Hof? De baas van de wereldbank of de leider van de VN?
Vandaag de dag is er, binnen het politiek bestel, ook iemand die de functie bekleed die vergelijkbaar is met raadpensionaris. Die functie noemen wij alleen nu de minister-president. En vaak als ik onze huidige mp zie of hoor, hij draait al een tijdje mee ook, doet hij me aan jou denken. Ik denk dat je waardering zou hebben voor zijn werkwijze en persoon. Ik weet in elk geval zeker dat hij dat wel voor jou heeft. Want we zijn je niet vergeten. We hebben straten, scholen, bruggen en pleinen naar je vernoemd. Standbeelden voor je opgericht. Daar heb je zelf niks meer aan maar ik zou je willen vertellen dat we het weten. Hoe het gegaan is en hoe onrechtvaardig het was. Dat we weten wat je betekent hebt en wat je ons nagelaten hebt. Laat ik proberen dat aan je te schrijven. Ik ben geen geleerde, ik ben maar één van de vele Nederlanders (want we zijn met veel vandaag de dag hoor!) die een klein stukje weet en probeert te begrijpen van hoe en waar we zijn en hoe dat ontstaan is.
Het is nog nooit zo lang, in de geschiedenis van dit continent, aaneengesloten vrede geweest als nu. Zeker als we het vergelijken met jouw tijd hebben we het goed. En toch zijn de tijden onrustig Johan, de ontevredenheid zwelt aan en en er broeit van alles. Het voelt niet fijn, nou ja, jij weet er alles van en hield desondanks het hoofd koel. Soms lijkt het wel of je zelfbeheersing van staal was, onwrikbaar. Maar dat kan natuurlijk niet, je was een mens en had je grenzen. Soms kwam er een kleine barst in je masker en deed je dingen waaruit we nu indirect kunnen concluderen dat je wat uit het lood was. Onze politici zijn door ons systeem iets beter beschermd maar alle onrust die er nu heerst laat ook hen niet onberoerd. De pamfletten uit jouw tijd zijn eigenlijk niet weg, ze hebben alleen een iets andere vorm, maar de inhoud verschilt niet veel. Nu goed, ik zal je de volgende keer iets proberen te vertellen over hoe de mensen hier verdeeld zijn en tegenover elkaar staan. Voor nu houd ik het hierbij, ik overval je natuurlijk met dit alles, dat begrijp ik. Misschien schrijf je terug, dat zou ik leuk vinden. Maar ook als je dat niet doet zal ik je blijven schrijven vanuit de toekomst.
Je nederige overbuurvrouw uit de 21e eeuw.
Diana
